Tabaksgigant BAT sluisde miljarden door Nederland

Belastingconflict: British American Tobacco stuurde volgens de fiscus 4 miljard euro aan winsten door Nederland zonder er belasting over te betalen.

British American Tobacco (BAT), in omzet de grootste tabaksfabrikant ter wereld, gebruikte Nederland jarenlang als draaischijf om belasting te ontwijken. Tussen 2003 en 2016 stroomde in totaal 4 miljard euro vanuit buitenlandse dochterbedrijven via Nederland naar het Verenigd Koninkrijk. De constructie was opgezet om „winst te onttrekken aan de Nederlandse belastingheffing”.

Dat betoogden advocaten van de Belastingdienst donderdag tijdens de eerste zitting van het belastingconflict bij de rechtbank in Haarlem. Vanwege de vermoede belastingontwijking eist de fiscus 1,2 miljard euro van BAT, bleek eerder uit onderzoek van The Investigative Desk. Het bedrag bestaat uit naheffingen, rente en boetes. Alleen het deel van de rechtszaak dat de boetes betreft, is openbaar.

Volgens de Belastingdienst leende de Nederlandse holding van BAT grote bedragen uit aan dochterondernemingen in het buitenland. De rente die de dochters hierover moesten betalen, drukten de buitenlandse winst. Vanuit Nederland stuurde BAT de inkomsten vervolgens weer door naar een zustervennootschap in het Verenigd Koninkrijk, onder het mom van risicopremies. De Britse vennootschap stond op papier garant voor de Nederlandse leningen.

Door deze betalingen bleef in Nederland nauwelijks belastbare winst over. Zo ontweek BAT hier de winstbelasting, meent de fiscus. „De premies die betaald werden, waren een veelvoud van wat normaal zou zijn onder zakelijke omstandigheden”, aldus de advocaat van de Belastingdienst. Hij sprak van „bewuste winstverschuiving” en „transacties die je nimmer met een derde zou doen”.

Op het verkeerde been gezet

De fiscus meent bovendien op het verkeerde been te zijn gezet door BAT en diens fiscaal adviseurs. Vanaf 2016 onderhandelden de partijen anderhalf jaar over een mogelijke boete. Tijdens die gesprekken bracht BAT rapporten in die, volgens de tabaksfabrikant, aantoonden dat de geldstromen volstrekt legaal waren. Volgens de fiscus werden deze rapporten „vooral geschreven om de werkelijkheid te verhullen en [BAT] vrij te pleiten van schuld”. De rapporten werden geschreven door een van de Big Four accountantskantoren. Welk kantoor, is niet bekend.

In het najaar van 2017 werd volgens de Belastingdienst duidelijk dat de gesprekken met BAT „zinloos” waren, omdat het bedrijf vooral tijdrekte. Daarna liep de claim jegens BAT snel op: eind 2017 was nog sprake van een naheffing van 199 miljoen euro, een jaar later was dat opgelopen naar bijna 1 miljard euro.

De advocaat van BAT ontkende tijdens de zitting dat het bedrijf zich schuldig heeft gemaakt aan opzettelijke belastingontwijking. Volgens BAT liepen de onderhandelingen in 2017 juist stuk doordat de fiscus de zaak traineerde. BAT liet eerder weten zich te verzetten tegen de claim van 1,2 miljard euro: „BAT voldoet volledig aan alle toepasselijke belastingwetgeving in elk van de 180 markten waar we actief zijn.”

Dit artikel is gepubliceerd in NRC.