In het land van schone luchten voelen tabaksreuzen zich thuis

Opvallend veel geld van sigarettenfabrikanten stroomt tot en met 2015 via Nederland naar Zwitserland. Na dat jaar is de geldstroom niet meer te volgen, als gevolg van Nederlandse regelgeving.

Wie in Nederlandse jaarverslagen van tabaksfabrikanten naar sporen van belastingontwijking speurt, ziet één land opvallend vaak terugkomen: Zwitserland. Dat land is de bestemming van miljarden euro’s die sigarettenfabrikanten wereldwijd verdienen met de verkoop van rookwaren. Een aanzienlijke deel van dat geld stroomt via Nederland naar Zwitserland.

Waarom Zwitserland? Alleen vanwege het gunstige fiscale klimaat, of is het in meer opzichten gastvrij voor tabaksfabrikanten? Waarom produceren drie van de vier grote tabaksfabrikanten sigaretten in een land met relatief hoge lonen? En waar komen de miljarden die Nederland verlaten vandaan?

Vooral het Amerikaanse Philip Morris International (PMI) beschikt over een innig verstrengeld web van Nederlandse en Zwitserse dochterbedrijven, blijkt uit onderzoek van The Investigative Desk voor NRC.

Van 2010 tot en met 2015 ontvangt een Zwitserse dochter van de Marlboro-maker 9 miljard euro aan dividend van het Nederlandse Philip Morris Holland Holdings bv. Ook krijgen de Zwitsers in die jaren 1,4 miljard euro uitgekeerd aan rente, betaald door Nederlandse dochterbedrijven. Verder verschijnt op een Zwitserse rekening in hetzelfde tijdvak voor 154 miljoen euro aan royalty’s. Bij elkaar opgeteld schuift Philip Morris in zes jaar tijd een bedrag gelijk aan 29 procent van zijn wereldwijde nettowinst in die periode van Nederland naar Zwitserland, allemaal onbelast.

Hoogstwaarschijnlijk verplaatste Philip Morris ook na 2015 miljarden euro’s via Nederland naar Zwitserland. Het is voor buitenstaanders  alleen niet meer te volgen: de jaarverslagen die de tabaksreus vanaf 2016 indient bij de Kamer van Koophandel zijn uiterst summier. Ondanks de miljarden die door het Nederlandse Philip Morris Holland Holdings stroomden, gaat het bedrijf tegenwoordig door het leven als microbedrijf – de categorie die de minst uitgebreide jaarstukken hoeft in te leveren. Een bijna lege balans zonder accountantsverklaring of bestuursverslag volstaat. Laat staan een winst-en-verliesrekening die de geldstromen en betaalde belasting inzichtelijk maakt.

Het is een onbedoeld gevolg van een wetswijziging die bedoeld is om administratieve rompslomp voor kleine ondernemers te verminderen. Kleine ondernemers zijn tegenwoordig verplicht hun jaarverslagen digitaal in te dienen via een gestandaardiseerd model. Meer informatie opsturen dan het verplichte minimum is niet meer mogelijk.

Lees het volledige artikel in NRC.