Hoe boeren verboden pesticiden op grote schaal kunnen blijven gebruiken

Euforisch waren wetenschappers en milieuactivisten toen de EU in 2018 eindelijk de zeer schadelijke ‘neonics’ verbood. Drie jaar later hebben zestien EU-landen een achterdeurtje gebruikt om het verbod te omzeilen. Onderzoek van The Investigative Desk wijst uit dat ze zwichtten voor de eendrachtige lobby van de boeren, de suikerindustrie en de pesticidenfabrikanten.

‘We hebben gewonnen!’ jubelden weten–schappers en activisten op 27 april 2018. Voor het Berlaymontgebouw van de Europese Commissie demonstreerde ‘Save the Bees’ met een grote opblaasbij. Ze hadden bijna viereneenhalf miljoen handtekeningen verzameld voor een verbod op gevaarlijke pesticiden. ‘We kunnen de bijen nog voor uitsterven behoeden.’

Die dag besloot een meerderheid van de Europese landen ‘neonicotinoïden’ te verbie–den, wereldwijd een van de meest gebruikte typen bestrijdingsmiddelen. In de jaren daar–voor stapelde het bewijs zich op dat deze pesticiden bijdragen aan bijensterfte, maar ook een verwoestende uitwerking hebben op tal van andere insecten, op vogels en vissen en zelfs op zoogdieren. De activisten waren uitzinnig: ‘Dit besluit is een baken van hoop.’

Suikerbietenboeren beleefden het juist als een zwarte dag. De ‘neonics’ mogen dan schadelijk zijn voor nuttige insecten, ze wer–ken ook uitstekend in het bestrijden van ongedierte. Drie weken na de stemming, op 16 mei 2018, was het verbod het gesprek van de dag op het congres voor de suikerbieten–sector in De Handelsbeurs in Gent. Hoe konden de bietentelers nu nog ziekten en plagen voorkomen?

Met België hebben intussen zestien EU-landen waaronder Frankrijk en Duitsland een achterdeurtje in de Europese wetgeving gevonden én geopend. Nederland nog niet, maar ook hier lobbyt de suikerindustrie hard om daar verandering in te brengen. Drie jaar na het Europese besluit om schadelijke pesticiden te verbieden, blijken vele landen het verbod te omzeilen, vooral voor suikerbieten, na aardappelen met 1,5 miljoen hectare de tweede teelt van Europa.

Lees het volledige artikel op Knack en op Vrij Nederland.